معرفی کتاب: تاریخ تحلیلی اسلام دکتر سیدجعفر شهیدی
کتاب تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان
نوشته مرحوم دکتر سیدجعفر شهیدی
این کتاب یکی از تحقیقات ارزشمند و نگاشته های دقیق در حوزه تاریخ اسلام است که با نگاهی علمی به حوادث و جریان های اجتماعی و سیاسی صدر اسلام پرداخته است.
تحلیل دقیق مرحوم شهیدی از ماهیت فرهنگ عربی و تاریخ شبه جزیره، پرداختن به وضعیت سیاسی حاکم بر حجاز در آستانه تشکیل دولت نبوی، و تفکیک تاریخ امویان به دو شاخه سفیانیان و مروانیان و تحلیل دقیق آثار حاکمیت آنان بر جهان اسلام از ویژگی های این کتاب است.
اگر فرصت چندانی برای مطالعه ندارید و می خواهید از یکی از خلاصه ترین منابع برای تاریخ اسلام بهره ببرید ...
اگر می خواهید تحلیل دقیقی از علل و عوامل مؤثر در شکل گیری دولت بزرگ اسلامی داشته باشید ...
اگر علاقه مند به دیدگاه علمی در تاریخ هستید و شما هم مثل بنده از نگاه غیر علمی و جانبدارانه و بعضا ناسیونالیستی و قومیتی نسبت به تاریخ فراری هستید ...
اگر کتاب فوق بهترین گزینه نباشد - که هست - لااقل یکی از بهترین هاست. موفق باشید ...
این کتاب را در سال ۱۳۸۶ مطالعه کردم، همان سال مرگ استاد. چند ماه بعد خبر رحلت این استاد فرهیخته تاریخ اسلام و این محقق بزرگ، حسرتی همیشگی را بر دل من و تمام علاقمندان ایشان گذارد.
فصل اول کتاب به وضعیت جغرافیایی شبه جزیره عربستان و تاریخ قبائل و سلسله های عرب حاکم بر آن اختصاص دارد. تفکیک دولت های جنوبی و حکومت های شمالی و نیز فرهنگ حاکم بر اعراب بیابان گرد و عرب شهرنشین بر جاذبه های این فصل افزوده است.
فصل دوم موضوعات مربوط به کودکی و جوانی رسول خدا(ص) و ظهور اسلام تا هجرت به حبشه و سختی های بعثت در مکه، و نیز هجرت به مدینه و تشکیل دولت اسلام در مدینه را در بر دارد.
فصل سوم به مقاومت مسلمانان در مقابل قریش و غزوات و سریه ها، فتح مکه و نهایتا پیامبران دروغین و از دنیا رفتن پیامبر خدا می پردازد.
فصل چهارم به صورت مختصر به خلافت بعد از پیامبر تا شهادت امام علی(ع) و فصل پنجم به اثرات شهادت امام بر جامعه اسلامی می پردازد. ظهور خوارج، شکل گیری شیعه و تشکیل گروه عثمانی - که اساس اهل سنت بعدی است - از موضوعات مهم این فصل است.
فصل ششم حکومت معاویه و یزید را مورد بررسی قرار داده و به فاجعه کربلا، قتل عام حره واقم و سنگ باران کعبه اشاره دارد. در این فصل به صورت دقیق تر به تاریخ کربلا و جریان های سیاسی پس از شهادت امام حسین(ع) پرداخته شده است.
فصل هفتم به حکومت مروانیان پرداخته و به عملکرد خلفای اموی به صورت کلی اشاره نموده است و نهایتا تحلیلی کلی از حکومت امویان ارائه داده و در پایان به آثار تمدنی آن دوران اشاره کرده است.
نکته: این کتاب مرحوم شهیدی بر مبنای تلخیص نگاشته شده و اگر نبود اهتمام نویسنده بر ساده نویسی و خلاصه نویسی، هر فصل کتاب می توانست به اندازه یک یا چند جلد کتاب گسترش یابد. اما برای مخاطب عام و محققی که تنها به اطلاعات کلی نیاز دارد، و در عین حال نیاز به دقیق ترین اطلاعات و گلچین کاملی از مهمترین سرفصل های تاریخی صدر اسلام دارد، شاید بهترین شیوه نگارش همین کتاب استاد باشد.
**********************************************************
**********************************************************
**********************************************************
مشخصات کتاب:
عنوان: تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان
نویسنده: دکتر سیدجعفر شهیدی
تهران، مرکز نشر دانشگاهی
چاپ سی و هشتم، ۱۳۸۵ش
